Βρετός, Ιωάννης Α.

Βρετός Ιωάννης Α. (Κέα 1836 - Αθήνα 1920). Εκδότης και δημοσιογράφος. Στις 2 Οκτωβρίου 1856 (π.η.) ενεγράφη στη Νομική Σχολή του Οθώνειου τότε Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς, ωστόσο, να ολοκληρώσει ποτέ τις σπουδές του εξ αιτίας ανυπέρβλητων οικονομικών δυσκολιών. Λίγο αργότερα κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αρχικά εργάσθηκε ως οικοδιδάσκαλος.

Υπήρξε ιδρυτής και συντάκτης της εφημερίδας Ομόνοια (Κωνσταντινούπολη, Μάρτιος 1862-1867). Το 1863 από κοινού με τους, Κλ. Σκαλιέρη, Ι. Τανταλίδη, Κ. Καλαϊτζάκη και Α. Ισμυρίδη, ίδρυσε την τεκτονική στοά «Η Πρόοδος», ενώ το 1872 διετέλεσε ιδρυτικό μέλος του «Θρακικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου». Συνεκδότης, διευθυντής και συντάκτης της εφημερίδας Νεολόγος της Κωνσταντινούπολης (31 Δεκεμβρίου 1866/1 Ιανουαρίου 1867 – 27 Απριλίου/9 Μαΐου 1881)• μέχρι την αποχώρησή του-την άνοιξη του 1881-η εν λόγω εφημερίδα τυπωνόταν στο ιδιόκτητο τυπογραφείο-λιθογραφείο του. Διετέλεσε, επίσης, συνεργάτης των εφημερίδων Αρμονία (Κωνσταντινούπολη, 1864-1868) του Μιχαήλ Χουρμούζη, Βυζαντίς (Κωνσταντινούπολη, 1856-1871 και 1871-1888) και Καιροί (Αθήνα, 1872-1875, 1883-1885 και 1889-1920 του Πέτρου Κανελλίδη. Μετείχε, στη συνέχεια, στη σύνταξη της εφ. Καθημερινή (1887-1888) των Μπάμπη Άννινου και Μιχαήλ Λάμπρου. Το 1885 συνέβαλε, εξ άλλου, από κοινού με τον Γεώργιο Κασδόνη στην ίδρυση του βιβλιοπωλείου της Εστίας.

Το 1900 επανήλθε στην Πόλη από την Αθήνα, όπου και συνέχισε να δημοσιογραφεί. Εκδότης του ετήσιου Εγκυκλοπαιδικού Ημερολογίου (Κωνσταντινούπολη, 1901-1917), του οποίου η έκδοση συνεχίστηκε αρχικά από τον Ι. Κολλάρο (1921) και αργότερα από το βιβλιοπωλείο της Εστίας (1922, 1923 και 1924).

Επιπρόσθετα, ο Ιωάννης Α. Βρετός, συνεργάστηκε στη σύνταξη του εννεάτομου Λεξικού Ιστορίας και Γεωγραφίας (Κωνσταντινούπολη, 1869-1892), το οποίο μέχρι την αποχώρησή του από το λεγόμενο «Συγκρότημα Βουτυρά» τυπωνόταν στο ιδιόκτητο τυπογραφείο-λιθογραφείο του. Τέλος, συνέγραψε χωρίς να προλάβει να εκδώσει τα Ηθικά Διηγήματα (εκδόθηκαν από το βιβλιοπωλείο της Εστίας το 1925). Έγραψε, επίσης: Ο καλός πατήρ (αναγνωστικό, Κωνσταντινούπολη, 1895), Γραμματική της μητρικής γλώσσης (Κωνσταντινούπολη, 1895), Σειρά Εκλεκτών Αναγνωσμάτων (εκδόσεις Γ. Σεϊτανίδη, Κωνσταντινούπολη, 1895), Εκλεκτά Αναγνώσματα προς χρήσιν των Δημοτικών και Αστικών σχολείων αμφοτέρων των φύλων (Κωνσταντινούπολη, 1896), ενώ μετέφρασε από κοινού με τους Σταύρο Ι. Βουτυρά και Γεώργιο Βαφειάδη το έργο του Ponson de Terrail, Ιππόται της Νυκτός (Κωνσταντινούπολη, 1868).

ΠΗΓΕΣ: Νεολόγος Κωνσταντινουπόλεως, αρ. φ. 386, 16 Ιουλ. 1868∙ αρ. φ. 3630, 27 Απρ./9 Μαΐου 1881∙ αρ. φ. 7866, 29 Αυγ./10 Σεπτ. 1895 και αρ. φ. 8183, 24 Αυγ./5 Σεπτ. 1896

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ανδρέας Αθ. Αντωνόπουλος, Οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και το Ανατολικό Ζήτημα 1866-1881. Η μαρτυρία του ‘Νεολόγου’ της Κωνσταντινούπολης, Νέος Κύκλος Κωνσταντινουπολιτών – Εκδόσεις Τσουκάτου, Αθήνα 2007∙ Δημήτρης Σταματόπουλος, Μεταρρύθμιση και Εκκοσμίκευση. Προς μία ανασύνθεση της ιστορίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2003, σ. 216∙ Χριστίνα Σταματοπούλου-Βασιλάκου, Το Ελληνικό Θέατρο στην Κωνσταντινούπολη τον 19ο αιώνα, τόμος Α΄: Ιστορία, Δραματολόγιο, Θίασοι, Ηθοποιοί, Θέατρα, Νέος Κύκλος Κωνσταντινουπολιτών, Αθήνα, 1994, σ. 48∙ Διονύσιος Π. Καλογερόπουλος, «Βρετός Ιωάννης Α.», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τ. Ζ΄, σ. 774

Ανδρέας Αθ. Αντωνόπουλος

 

Απογραφικό Δελτίο Προσώπου: